Những bệnh không cần thiết sử dụng kháng sinh ở trẻ

Nói đến bệnh nhiễm khuẩn, đa số nghĩ ngay đến việc sử dụng kháng sinh. Tuy nhiên, có rất nhiều trường hợp bệnh nhiễm khuẩn không cần thiết phải điều trị bằng kháng sinh, nhất là với trẻ em. Hạn chế sử dụng kháng sinh khi không cần thiết vừa giúp “huấn luyện” hệ miễn dịch cho trẻ vừa giúp hạn chế tình trạng kháng thuốc kháng sinh trầm trọng ở trẻ em.

Giờ đây, chúng ta đã biết lạm dụng kháng sinh sẽ tạo ra những siêu vi khuẩn kháng thuốc, làm cho thế hệ tương lai phải đầu hàng với với những bệnh nhiễm khuẩn thông thường, thậm chí con người có thể chết chỉ vì 1 vết đứt tay. Trẻ em do hệ miễn dịch còn non yếu, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng nên càng dễ bị lạm dụng sử dụng kháng sinh hơn.

Để tránh lạm dụng kháng sinh cho trẻ, cha mẹ cần biết những trường hợp trẻ mắc bệnh nhưng không cần thiết phải sử dụng kháng sinh sau đây:

Viêm đường hô hấp trên

Viêm đường hô hấp trên không phải là một bệnh mà là một tổ hợp bệnh bao gồm: cảm lạnh, viêm mũi họng, viêm họng, viêm xoang, viêm thanh quản. Mặc dù có nhiều bệnh đơn lẻ khác nhau nhưng chúng đều có một số biểu hiện chung rất dễ nhận thấy. Những triệu chứng chủ yếu bao gồm: sốt cao, hắt hơi, sổ mũi, chảy mũi, ngạt mũi, tắc mũi, đau rát họng, ho, khàn tiếng, lạc tiếng, giọng mũi, khản đặc có khi mất tiếng, mệt mỏi, đau đầu, đau mỏi cơ khớp…

Bằng những nghiên cứu và thử nghiệm khoa học, người ta thấy thủ phạm gây ra viêm đường hô hấp trên đa phần là các vi rút, ngoài ra, có các thủ phạm khác như vi khuẩn, nấm, bụi, khí độc. Một số loại vi rút điển hình như: virus Rhino, Corona, Á cúm Parainfluenza, Adeno, virus hô hấp hợp bào RSV. Một số loại vi khuẩn cũng thường gặp trong bệnh viêm đường hô hấp trên là liên cầu khuẩn tan máu nhóm A, phế cầu khuẩn, Haemophilus influenzae, một số loại nấm…

Viêm đường hô hấp trên đa phần là những bệnh tự khỏi, chỉ sau 5-6 ngày là bệnh đã bắt đầu lui dần tiến tới khỏi sau 2 tuần, vì vậy không cần thiết phải sử dụng kháng sinh để điều trị. Khi trẻ có dấu hiệu viêm đường hô hấp trên, cha mẹ nên chăm sóc tích cực như bù nước, bổ sung dinh dưỡng, cho trẻ nghỉ ngơi, tăng sức đề kháng cho trẻ. Cha mẹ có thể dùng thêm 1 số thuốc để giảm triệu chứng như thuốc giảm sốt, giảm ho tiêu đờm … nếu các triệu chứng cản trở giấc ngủ hoặc ăn uống của trẻ. Một số đối tượng mẫn cảm như trẻ em dưới 1 tuổi, người già, người bị suy giảm miễn dịch, bệnh có thể biến chứng sang thể nặng với các triệu chứng tăng dần như khó thở, suy hô hấp … cần tới bệnh viện ngay để được khám và điều trị. Trong trường hợp trẻ bị bội nhiễm vi khuẩn nhóm nguy hiểm cũng cần được phân lập xác định chính xác vi khuẩn gây bệnh thì dùng kháng sinh mới có hiệu quả.

Đau mắt

Các chứng viêm, đau và nhiễm trùng mắt có thể được gây ra bởi vi khuẩn, virus hoặc nấm. Khi mắt nhiễm trùng nhẹ, cảm giác khó chịu có thể điều trị với thuốc chứa các thành phần kháng khuẩn nhẹ, không thuộc nhóm kháng sinh, ví dụ như isetionate propamidine, Dipotassium Glycyrrhizinate … Thay vì giết chết các vi khuẩn, các thuốc này làm chậm sự tăng trưởng, cho phép miễn dịch của cơ thể chống lại nhiễm trùng.

Cần tuyệt đối tránh tự ý dùng các kháng sinh thông dụng để nhỏ mắt trước đây như chloramphenicol, gentamycin, tetracyclin, polymycin … để tránh các tác dụng phụ nguy hiểm, đồng thời dùng không đúng các kháng sinh phổ rộng này chính là mối họa tạo ra vi khuẩn kháng thuốc.

Tuy nhiên, khi mắt có biểu hiện đau nặng, xuất hiện dấu hiệu của viêm kết mạc do vi khuẩn thì việc dùng thuốc nhỏ mắt kháng sinh là cần thiết và lúc này cần tuân theo chỉ định của bác sĩ loại kháng sinh nào, thời gian và liều sử dụng.

Áp xe da

Trẻ em hiếu động dễ bị các vết thương ngoài da dẫn đến những vết mủ nhiễm trùng đau đớn còn gọi là Áp xe da. Bệnh có nguồn gốc từ vi khuẩn nhưng không nhất thiết phải dùng thuốc kháng sinh.

Cách điều trị áp xe đơn giản nhất là các bác sĩ rạch một đường rồi dùng dụng cụ lấy mủ ra ngoài. Chỉ nên dùng thuốc kháng sinh sau khi được bác sĩ chỉ định loại và đường dùng trong trường hợp vết áp xe tiếp tục mở rộng hoặc vùng da xung quanh sưng, đỏ lên.

Đau răng

Theo nghiên cứu của tờ British Dental Journal, 74% bệnh nhân đến nha sĩ với lý do đau răng được kê thuốc kháng sinh. Tuy nhiên các chuyên gia cho rằng các biện pháp tại chỗ như trám bít hố rãnh bằng sealant hoặc hàn răng là đủ để giúp giải quyết tình trạng này mà không cần phải sử dụng kháng sinh.

Tiêu chảy

Tiêu chảy, thậm chí khi gây ra bởi vi khuẩn, không phải lúc nào cần dùng kháng sinh. Bù nước sớm thường là bước quan trọng nhất. Thuốc kháng sinh và các loại thuốc khác có thể không có tác dụng trong những trường hợp nguyên nhân tiêu chảy gây ra bởi virus, như norovirus (nhóm virus gây bệnh tiêu chảy) hoặc rất nhiều trường hợp tiêu chảy ở trẻ em là hậu quả của tình trạng lạm dụng kháng sinh, gây loạn khuẩn đường ruột và tiêu chảy kéo dài.

Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp thuốc kháng sinh có tác dụng – đặc biệt là với các bệnh nhiễm trùng một loại vi khuẩn đã được xác định cụ thể. Do vậy, việc tuân thủ đơn của bác sỹ về việc sử dụng kháng sinh điều trị tiêu chảy là một việc vô cùng quan trọng.

Không sử dụng kháng sinh, làm sao bé nhanh hồi phục mà ko ốm nặng thêm?

Các bệnh lý trên mặc dù không nghiêm trọng nhưng lại khá phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ có sức đề kháng còn non yếu. Mặc dù không cần thiết phải sử dụng kháng sinh để điều trị nhưng cha mẹ nên lưu ý các biện pháp chăm sóc tích cực để trẻ nhanh chóng hồi phục sức khỏe, không bị biến chứng bệnh nặng hoặc bội nhiễm thêm các loại vi khuẩn nguy hiểm.

Ngoài dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung các chất tăng cường miễn dịch cho trẻ cũng rất quan trọng. Khi bị nhiễm khuẩn, nếu không sử dụng kháng sinh, vũ khí chiến đấu của cơ thể chính là hệ miễn dịch. Hệ miễn dịch khỏe có thể tiêu diệt các mầm bệnh từ khi bệnh mới chớm và ngăn không cho các tác nhân này xâm nhập sâu hay mạnh hơn vào cơ thể. Sau đó hệ miễn dịch đánh bại chúng và tạo ra rào chắn “vô hình” bảo vệ cơ thể trước những lần tấn công tiếp theo của các tác nhân gây bệnh này. Một trong những chất bổ sung chất tăng cường miễn dịch được nhiều công trình nghiên cứu khoa học tại châu Âu chứng minh hiệu quả là chất beta-(1.3/1.6)-D-glucan thuộc nhóm betaglucan. Chất tăng cường miễn dịch trực tiếp này khi vào đường ruột sẽ hoạt động như một kháng nguyên khởi phát các đáp ứng miễn dịch tại ruột bao gồm gia tăng số lượng tế bào miễn dịch, tăng cường hoạt động của kháng thể miễn dịch. Sau đó, chuỗi phản ứng miễn dịch và ghi nhớ miễn dịch được hoạt hóa trong hệ tuần hoàn và hệ bạch huyết giúp hệ thống miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn. Trẻ có thể vượt qua bệnh nhiễm trùng thông thường mà không cần sự “trợ giúp” của kháng sinh hay không bị tái nhiễm bệnh lần sau.

Chứa beta (1.3/1.6)-D-Glucan hàm lượng cao dạng siro, được bào chế và sản xuất trên công nghệ hiện đại ở Châu Âu, Imunoglukan® chính là giải pháp giúp tăng cường miễn dịch, tăng khả năng phòng bệnh hiệu quả cho trẻ em. Imunoglukan® giúp trẻ giảm tỷ lệ bệnh nhiễm trùng đường hô hấp hiệu quả, kể cả trẻ có tiền sử dụng kháng sinh thường xuyên để trị viêm đường hô hấp, giúp trẻ hạn chế việc phải sử dụng kháng sinh. Imunoglukan được chứng minh lâm sàng về hiệu quả, an toàn trên trẻ nhỏ và đã được tin dùng tại hơn 30 quốc gia trên thế giới.

Nghiên cứu mở đa trung tâm của nhóm các nhà khoa học J. Sapena Grau1, L. Picó Sirvent , M. Morera Inglés, M. Rivero Urgell trên những bệnh nhân từ 20 phòng khám nhi khoa khác nhau ở các thành phố Alicante, Barcelona và Valencia cho thấy tần suất nhiễm trùng đường hô hấp tái phát giảm đáng kể so với cùng kỳ năm trước sau khi trẻ được bổ sung hàng ngày β -glucans từ Pleurotus ostreatus (10mg/ml) và vitamin C (10mg/ml) với liều 1ml/5 kg cân nặng trong 3 tháng liên tục (Công thức cho IMUNOGLUKAN^® bởi PLEURAN) . Quan sát được thực hiện trong vòng 6 tháng ghi nhận cả số lượng và loại nhiễm trùng đường hô hấp mà bệnh nhi gặp phải. Tất cả các cháu bé được quan sát đều không dùng bất kỳ kháng sinh, corticoid hoặc thuốc nào trước 15 ngày tiến hành nghiên cứu, mặc dù trong năm trước đó các cháu bé này thường xuyên sử dụng chủ yếu là kháng sinh, corticoid và một số thuốc khác để điều trị nhiễm trùng hô hấp.

Dữ liệu tổng hợp từ 151 trẻ cho thấy:

Giảm đáng kể số lần nhiễm trùng đường hô hấp trung bình của trẻ (4.27 ± 2.21 lần so với trước đây là 8.88 ± 3.35 lần; p <0.001)

Tần suất tới khám bệnh viện và phải dùng thuốc giảm so với cùng kỳ năm trước, tỉ lệ nghỉ học do bị ốm cũng ít gặp hơn so với năm trước. Mỗi loại RTIs (Resperatory tract infections – viêm tai giữa, cảm lạnh thông thường, viêm họng, viêm thanh quản Và viêm phế quản) đều có sự giảm đáng kể cả về thời gian mắc bệnh và số lần mắc bệnh. 90,7% trường hợp báo cáo Khả năng dung nạp tốt hoặc rất tốt (không có phản ứng phụ) và mức độ hài lòng cao được báo cáo ở 85,7% phụ huynh.

>> KHÁM PHÁ: SỬ DỤNG KHÁNG SINH VÀ TĂNG CƯỜNG MIỄN DỊCH CHO BÉ ĐÚNG CÁCH

(CÙNG TÌM HIỂU THÔNG TIN VÀ NHẬN NHIỀU PHẦN QUÀ THÚ VỊ – Bấm vào nút “Khám phá”)